Nederland wordt ouder en ouderen blijven langer thuis wonen. Het is een maatschappelijke taak om deze ouderen veilig en gelukkig thuis te laten wonen, en hen de regie zoveel mogelijk in eigen handen te laten houden, stelt Karel Jonker, commercieel directeur Vegro.
Welke uitdagingen horen bij de groeiende groep ouderen die langer thuis woont?
“Nederlanders moeten langer thuis blijven wonen, maar hun woning is niet altijd geschikt voor het langere verblijf op hoge leeftijd, zeker wanneer zij minder mobiel zijn. Ouderen zijn vaak onvoldoende voorbereid op die fase en pakken de woning pas aan als problemen zich voordoen. Vaak zijn ze zelf verantwoordelijk voor de kosten daarvan. Daarnaast worden verblijven in het ziekenhuis of revalidatiecentrum steeds korter. Veel van wat voorheen in een ziekenhuis plaatsvond, moet nu thuis gebeuren. Dit betekent dat de juiste middelen en faciliteiten nodig zijn in de thuissituatie. Langer thuis wonen is een mooi streven, maar moet wel gefaciliteerd worden.”
Waardoor vormen ouderen die thuis wonen een kwetsbare groep?
“Er is vaak weinig toezicht. Kinderen komen onvoldoende langs en thuiszorg is niet altijd adequaat ingericht. Daarnaast is vallen een probleem, doordat het huis niet geschikt is voor de verminderde mobiliteit. De angst om te vallen kan ouderen bovendien belemmeren in hun activiteiten, waardoor ze fysiek extra kwetsbaar worden en áls ze vallen eerder iets breken. Ook zijn mensen slecht voorbereid op wat ze nodig gaan hebben. Dat is lastig in te schatten en mensen willen het niet altijd weten. Toch kan er tijdens verbouwingen al rekening gehouden worden met praktische aanpassingen.”
Wat voor soort aanpassingen kunnen dat zijn?
“Je kunt drempels verwijderen, beugels plaatsten of het toilet aanpassen. Ook zijn er artikelen voor de algemene dagelijkse levensbehoeften. Sommige ouderen eten en drinken bijvoorbeeld te weinig, door verminderde eetlust, maar soms ook door verpakkingen die moeilijk opengaan. Dan kopen ze liever – minder gezonde – kant-en-klare producten, terwijl een hulpje om een conservenblik te openen kan bijdragen. Of denk aan lepels met bepaalde krommingen voor mensen met reuma. Er zijn kortom legio mogelijkheden; elke situatie vraagt om een specifieke oplossing. Ook de thuiszorg heeft hulpmiddelen nodig. Alles bij elkaar opgeteld is dit voor een grote groep mensen een flinke kostenpost, omdat deze zaken nauwelijks vergoed worden. Als gevolg daarvan vallen de uiteindelijke kosten vele malen hoger uit. Looprekken en rollators zijn bijvoorbeeld wegbezuinigd, terwijl loophulpmiddelen jaarlijks 1 tot 2 miljoen euro kosten en de gevolgen van valincidenten oplopen tot wel 180 miljoen euro. Achteraf gezien dus een bizarre bezuiniging.”
Karel Jonker. Foto: Boris Schmidt.
Hoe kijkt u naar de toekomst van dit onderwerp?
“Vegro is een expertisecentrum waarbij onder andere vragen rond het thema langer thuis wonen beantwoord worden. Voor de particulier kan dit betekenen dat een van onze woonconsulenten aan huis komt voor een adviesgesprek en direct inventariseert wat nodig is om aan de gewenste kwaliteit van leven te voldoen. De zorgprofessional en -instelling kunnen bij dit expertisecentrum terecht voor vragen over hulpmiddelen en hun inzet, maar ook innovaties in de sector houden we nauwkeurig bij. In de toekomst zie ik een digitale ‘huisscan’ voor me, waarbij het hele huis van een oudere gescand wordt op mogelijke aanpassingen. Dit zou in één keer voor een hele woonwijk kunnen gebeuren. Hulpmiddelen zullen een belangrijke rol spelen. Ook voor mensen met beginnende dementie die geen indicatie voor een verzorgingsinstelling hebben, zoals een rollator met gps die hen naar huis brengt als zij dreigen te verdwalen. Vele partijen zijn met dit probleem bezig maar er is geen overkoepelende visie. Die moet wel komen. Gemeenten, corporaties en zorgverzekeraars zullen deze ontwikkelingen meer moeten omarmen, omdat het financieel voordeel oplevert. Er komt ook een nieuwe generatie ouderen, die graag eigen keuzen maakt en veeleisender is. Dat zal veranderingen teweegbrengen. Ik hoop dat de overheid en verzekeraars dit gaan stimuleren en een duidelijker overkoepelend beleid vaststellen, in samenspraak met thuiszorgorganisaties, patiëntenverenigingen en corporaties.”
Dit artikel is op 23 mei 2018 verschenen bij de special Gepersonaliseerde zorg, van Pulse Media Group, gedistribueerd bij De Volkskrant.